آئين‌نامه اجرائي تشكيلات، انتخابات داخلي و امور مالي شوراهاي اسلامي روستا و نحوة انتخاب دهيار

ماده 1- در اين آئين‌نامه جهت رعايت اختصار به جاي «قانون تشكيلات، وظايف و انتخابات شوراهاي اسلامي كشور و انتخاب شهرداران مصوب 1/3/75» عبارت «قانون شوراهاي اسلامي كشور» و بجاي عناوين «شوراي اسلامي روستا» و «حوزه انتخابيه شوراي اسلامي روستا» به ترتيب از كلمه‌هاي «شورا» و «روستا» استفاده مي‌شود.

·      امور داخلي و تشكيلات شوراي اسلامي روستا

·      وظايف رئيس شورا

·      وظايف منشي يا منشيان شورا

·      جلسات و تصميمات شورا

·      امور مالي

·      شرايط احراز و نحوه انتخاب و عزل دهيار

امور داخلي و تشكيلات شوراي اسلامي روستا

ماده 2 :
اعضاي شورا موظفند حداكثر ظرف مدت يك هفته پس از قطعي شدن انتخابات و در روزي كه بخشداري بطور كتبي اعلام مي‌نمايد اولين جلسه خود را در حضور بخشدار يا نمايندة وي و به رياست مسن‌ترين عضو حاضر تشكيل دهند و به شرح زير سوگند ياد كنند و آن را امضا نمايند.
«من در برابر كلام الله مجيد، به خداوند متعال سوگند ياد مي‌كنم و با تكيه بر شرف انساني خويش تعهد مي‌نمايم كه در حفظ امانت و انجام هرچه بهتر وظايفم و خدمت به مردم كوشا باشم و قانون اساسي و ساير قوانين و مقررات كشور را در چارچوب وظايف و اختيارات خود مراعات نمايم و در همة زمينه‌ها عدالت و انصاف را در نظر داشته، و مادام كه در شوراهاي اسلامي روستا عضويت دارم در رعايت صرفه و صلاح و پيشرفت امور روستا اهتمام نمايم.»

·      تبصره 1 : پيروان اقليتهاي ديني رسمي به جاي كلام الله مجيد بايد به كتاب مقدس خود سوگند ياد كنند.

·      تبصره 2 : هرگاه فرد جديدي به عضويت اصلي شورا داخل شود، موظف است در ابتداي اولين جلسه حضور در شورا، به ترتيب مذكور در متن ماده سوگند ياد نمايد.

ماده 3 :
سمت اعضا در شوراهاي با پنج عضو عبارت از رئيس، نايب رئيس و حداقل يك منشي و در شوراهاي داراي سه عضو رئيس، نايب رئيس و منشي مي‌باشد. كه براي مدت دو سال از سوي اعضاي شورا انتخاب مي‌شوند.

ماده 4 :
در اولين جلسه شورا پس از انجام مراسم تحليف در حضور بخشدار و يا نماينده وي اعضاي حاضر بايد اقدام به برگزاري انتخابات داخلي نموده و از بين خود هيأت رئيسه شوراي مذكور در ماده 3 اين آئين‌نامه را براي مدت دو سال انتخاب نمايند.

ماده 5:
در صورتي كه هر يك از اعضاء بنا به دلايلي از عضويت شورا خارج شود، شورا موظف است در اولين جلسه پس از قطعيت يافتن خروج آن عضو، مراتب را به بخشداري محل كتباً گزارش دهد تا بخشداري از اعضاي علي‌البدل با احتساب آراء آنان دعوت به شركت در جلسات و طي مراحل مورد نياز مانند صدور كارت شناسايي و اطلاع از سمت عضو جديد در شورا را بنمايد.

·      تبصره : در صورتي كه عضو خارج شده از شورا رئيس و يا نايب رئيس آن باشد شورا بايد در جلسه‌اي با هماهنگي بخشدار و حضور نمايندة وي، رئيس يا نايب رئيس را براي مدت باقيماندة هيأت رئيسه انتخاب نمايد.

ماده 6 :
فرد يا افرادي كه از عضويت شورا خارج مي‌شوند موظفند حداكثر ظرف مدت دو روز پس از قطعيت خروج، كارت عضويت خود را تحويل بخشداري ذيربط نمايند و رسيد دريافت دارند.

ماده 7 :
مهر شورا، حداكثر ظرف مدت يك هفته از شروع به كار رسمي شورا توسط بخشدار، تحويل رئيس شورا خواهد شد.

ماده 8 :
اعضاي شورا، حق تفويض اختيارات خود به سايريان اعم از عضو و غيرعضو را ندارند.

ماده 9 :
شوراي روستاهاي واقع در حريم شهرها، موظف به رعايت مقررات مربوط به حريم شهرها مي‌باشند.

بالا

وظايف رئيس شورا

ماده 10 :
رئيس شورا مانند ساير اعضاء داراي يك حق رأي مي‌باشد و وظايف او عبارتست از مسئوليت امور اداري و مالي شورا، تنظيم بودجه شورا، تعيين زمان و اداره جلسات عادي و فوق‌العاده شورا و در صورت لزوم، دعوت از اعضاء جهت شركت در جلسات، تقسيم كار بين اعضاء براي پيگيري مصوبات، دفاع از حقوق و منافع شورا در مقابل غير و اقامة دعوي، درخواست گزارش كار از اعضاء، امضاء و مهر كردن كليه اسناد و مكاتبات شورا، ايجاد هماهنگي و ارتباط با شوراي اسلامي بخش، دهداري و ساير دستگاههاي اجرايي، پيگيري امور مربوط به دهياري و درخواست گزارش كتبي عملكرد ماهانه از دهيار.

·      تبصره : در صورت عدم حضور رئيس شورا، مسئوليت اداره جلسات شورا و ساير وظايف به عهده نايب رئيس آن مي‌باشد.

بالا

وظايف منشي يا منشيان شورا

ماده 11 :
وظايف منشي و يا منشيان شورا عبارت از تهيه و تدوين صورتجلسات، تهيه متن نامه‌ها، ثبت و شماره‌گذاري آن، تهيه گزارش از عملكرد شورا و حفظ و نگهداري دفاتر و صورتجلسات در محل شورا، ثبت و ضبط صورت كليه اموال و دارائيهاي شورا و انجام امور خزانه‌داري شورا از قبيل مسئوليت حسابداري، همكاري با رئيس شورا در تنظيم بودجه و اصلاح يا متمم آن، تنظيم صورتهاي مالي شورا، حسابرسي اوليه از فعاليتهاي مالي شورا و دهيار از قبيل درآمدها، هزينه‌ها و موجودي در پايان هر سال مالي بر طبق فرمهاي دريافتي مي‌باشد.

·      تبصره : در صورت غيبت منشي يا منشيان شورا، وظايف آنان از سوي نايب رئيس شورا انجام مي‌شود.

بالا

جلسات و تصميمات شورا

ماده 12 :
جلسات شورا با حضور حداقل 2 نفر در شوراهاي داراي 3 عضو و 4 نفر در شوراهاي داراي 5 عضو، تشكيل مي‌شود و تصميمات آن با رأي اكثريت مطلق حاضرين معتبر خواهد بود.

·      تبصره : حداقل آراي لازم براي تصويب تصميمات در جلساتي كه با 5 و يا 4 نفر تشكيل مي‌شود سه رأي و در جلساتي كه با 3 و يا 2 نفر تشكيل مي‌يابد دو رأي مي‌باشد.

ماده 13 :
محل دهياري و محل تشكيل جلسات شورا، همچنين مكان نگهداري دفاتر، اسناد و مدارك شورا بايد در مكان مشخص و مناسب بوده و با هماهنگي شوراي بخش تعيين شود.

ماده 14 :
جلسات شورا بطور مستمر ماهي دوبار تشكيل مي‌شود و در صورت نياز، جلسات فوق‌العاده و اضطراري شورا با پيشنهاد دهدار، دهيار، رئيس شورا و يا سه نفر از اعضا در شوراهاي داراي پنج عضو و دو نفر از اعضا در شوراهاي داراي سه عضو تشكيل خواهد شد.

ماده 15 :
شورا با تأييد شوراي بخش مي‌تواند فعاليت‌هاي سالانه و همچنين برنامه‌هاي آينده شورا كه جنبه عمومي دارد را پس از تصويب در جلسات شورا با وسايل ممكن به اطلاع اهالي روستا برساند.

ماده 16
هرگاه شورا نظرخواهي از اهالي حوزه انتخابيه خود در زمينه موضوع يا موضوعاتي را ضروري تشخيص دهد با تأييد بخشدار ذيربط مي‌تواند اقدام به تشكيل جلسه عمومي از اهالي نمايد.

ماده 17 :
موضوع يا موضوعات مختلف قابل طرح در شورا با تشخيص رئيس، درخواست هر يك از اعضاء و يا تقاضاي كتبي شوراي اسلامي بخش، بخشدار و يا دهيار در دستور كار شورا قرار مي‌گيرد.

ماده 18 :
صورتجلسات شورا بايد بگونه‌اي تنظيم شود كه در آن تاريخ و دستور كار هر جلسه، اسامي اعضاي حاضر و غايب، تعداد آراي مثبت و منفي اعضا به هر يك از موضوعات مورد بحث، اسامي مدعوين و حاضرين به همراه رئوس مطالب مطروحه در جلسه و تمامي مصوبات آمده باشد.

·      تبصره 1 : كليه اعضاي حاضر بايد ذيل صورتجلسات شورا را امضاء و يا مهر نمايند.

·      تبصره 2 : مدعوين حاضر در صورت تشخيص شورا مي‌توانند ذيل صورتجلسات را امضاء، انگشت و يا مهر نمايند.

ماده 19 :
شورا موظف است در پايان هر جلسه نسخه‌اي از كليه مصوبات خود در آن جلسه و در صورت نياز به پيوست سوابق و مطالب مفيد ديگر را جهت اطلاع بخشدار و شوراي اسلامي بخش ذيربط ارسال دارد. همچنين نسخه‌اي از مصوباتي كه مربوط به دستگاههاي ديگر است را به آن دستگاه ارسال نمايد.

ماده 20 :
شورا موظف است در پايان نيمه دوم فروردين هر سال گزارش كار سالانه خود را طبق فرمهاي دريافتي در سه نسخه تنظيم و نسخه اصل را جهت اطلاع شوراي اسلامي بخش، نسخه دوم را به منظور اطلاع بخشدار محل ارسال كند و نسخه سوم را بعنوان سابقه در بايگاني شورا ثبت و نگهداري نمايد.

ماده 21 :
تمامي مكاتبات شورا بايد طبق فرمهاي دريافتي داراي تاريخ، شماره ثبت در دفتر شورا، نام كامل گيرنده و موضوع نامه باشد و حداقل در چهار نسخه تنظيم شود و نسخه اول براي اداره يا سازمان مورد نظر و نسخه دوم براي بخشدار و نسخه سوم براي شوراي اسلامي بخش ارسال و نسخه چهارم به عنوان سابقه در بايگاني شورا نگهداري شود.

ماده 22 :
تمامي مكاتبات شورا بايد ممهور به مهر شورا و امضاي رئيس و در صورت غيبت او نايب رئيس شورا باشد.

ماده 23 :
شورا مي‌تواند با مسئولين اجرايي تا سطح شهرستان مستقيماً مكاتبه نمايد و در صورت نياز به مكاتبه با مسئولين بالاتر از طريق شوراي اسلامي بخش و در صورت نبودن شوراي بخش از طريق بخشدار محل اقدام نمايد.

ماده 24 :
شورا بايد داراي دفاتر مجزايي جهت ثبت صورتجلسات، حضور و غياب اعضا در جلسات و نامه‌هاي دريافتي و ارسالي، طبق دستورالعملهاي مربوطه باشد.

ماده 25 :
مصوبات شورا پس از ده روز از تاريخ ابلاغ قابل اجراست. مگر آنكه در ظرف مدت مزبور مسئولان اجرايي مربوط به مصوبه اعتراض نمايند كه در اين صورت بر طبق ماده 80 قانون شوراهاي اسلامي كشور عمل خواهد شد. نظر هيأت حل اختلاف استان مبني بر تأييد يا رد مصوبه قطعي و لازم‌الاجراء است. چنانچه هيأت حل اختلاف استان ظرف مدت 15 روز نظر خود را اعلام ننمايد مصوبه لازم‌الاجراء مي‌گردد.

ماده 26 :
در صورت نياز به حضور دهيار در جلسات، شورا مي‌تواند طي دعوتنامه كتبي و با تعيين زمان و دستور كار جلسه از او جهت شركت، دعوت بعمل آورد و دهيار موظف به شركت در جلسه مزبور مي‌باشد.

ماده 27 :
در صورت خودداري دهيار از شركت در جلسه شورا مي‌تواند به دهيار تذكر دهد و در صورت تكرار مجدد توبيخ و يا بر طبق ضوابط و مقررات مربوطه وي را عزل نمايد.

ماده 28 :
در صورت درخواست كتبي شوراي بخش، بخشدار و يا ديگر دستگاه‌هاي وظيفه‌مند در روستا و دهيار ذيربط از شورا جهت تشكيل جلسه، مشتمل بر زمان، دستور كار و ضرورت تشكيل جلسه، شورا موظف به برگزاري جلسه فوق‌العاده مي‌باشد.

ماده 29 :
شورا درصورت نياز و با مسئوليت خود مي‌توان-د به منظور مشورت در زمينه موضوع يا موضوعاتي كه در دستور كار خود قرار داده است از نمايندگان دستگاههاي ذيربط در روستا و يا شخص يا اشخاص غير عضو دعوت به همكاري نمايد.

ماده 30 :
شورا مي‌تواند در ارتباط با وظايف خود اطلاعات مورد نياز را از دستگاهها، ادارت و سازمانهاي دولتي، درخواست نمايد و آن ادارات و سازمانها موظف به همكاري مي‌باشند.

ماده 31 :
شورا موظف است يك ماه قبل از انقضاي مدت قانوني خود، صورتي از كليه فعاليتها، طرحها و برنامه‌هايي كه در طول دوره فعاليت قانوني به اجرا گذارده است و يا در دست اجراء دارد در سه نسخه تهيه و نسخه اول و دوم را براي شوراي اسلامي بخش و بخشداري ذيربط ارسال و نسخه آخر را جهت ثبت در سوابق شورا نگهداري نمايد.

ماده 32 :
هرگاه عضوي بيش از 6 جلسة متوالي و يا دوازده جلسه غيرمتوالي در طول يكسال بدون داشتن عذر موجه (به تشخيص شورا) در جلسات شورا شركت نكند موضوع براي سلب عضويت وي به هيأت حل اختلاف استان موضوع ماده 82 قانون شوراهاي اسلامي كشور ارجاع خواهد شد.

ماده 33 :
در صورت درخواست بخشداري ذيربط مبني بر معرفي عضو منتخب شورا براي تكميل اعضاي شوراي اسلامي بخش شورا موظف است فردي را از بين اعضاي خود انتخاب و در موعد مقرر به بخشداري معرفي نمايد.

ماده 34 :
هرگاه شورا در اثر فوت، استعفا و يا سلب عضويت اعضاي اصلي و علي‌البدل، حد نصاب لازم، مندرج در ماده 12 همين آئين‌نامه را براي تشكيل جلسات از دست بدهد، طبق ماده 31 قانون شوراهاي اسلامي كشور عمل خواهد شد.

·      تبصره : تا تجديد انتخابات و تشكيل مجدد شورا، وظايف آن به وسيله شوراي اسلامي بخش انجام خواهد شد.

بالا

امور مالي

ماده 35 :
شورا موظف به همكاري با شوراي اسلامي بخش جهت گردآوري اطلاعات صحيح به منظور وضع عوارض متناسب با توليدات كشاورزي و درآمدهاي كسب و پيشه اهالي روستا به منظور تأمين بخشي از بودجه‌هاي عمراني حوزه بخش مي‌باشد.

ماده 36:
شورا موظف است بر حسن اجراي مقررات مربوط به جمع‌آوري عوارض وضع شده از سوي شوراي اسلامي بخش و واريز آن به حسابهاي مربوطه از سوي موديان و يا دهيار، نظارت كامل داشته باشد.

ماده 37:
تمامي درآمدها اعم از كمكهاي بلاعوض مردم، عوارض دريافتي از اهالي، درصورت تخصيص كمكهاي دولت براي اجراي برنامه‌هاي عمراني و ساير رديفهاي دريافتي بايد بر طبق برنامه‌هايي كه قبلاً به صورت بودجه سالانه و در قالب طرحهاي عمراني و يا مصارف جاري به تصويب شورا و تأييد شوراي اسلامي بخش رسيده است و با رعايت قوانين و مقررات مربوطه به مصرف عمران و آباداني روستا برسد.

·      تبصره 1 : در صورت نياز به اجراي برنامه جديد در طي ايام سال و پس از تصويب بودجه سالانه، شورا مي‌تواند به صورت الحاق به بودجه سالانه، آن برنامه را تنظيم و پس از تأييد شوراي بخش اجرا نمايد.

·      تبصره 2 : در مواردي كه طرحهاي مشترك بوسيله چند روستا به مورد اجرا گذارده مي‌شود انجام آن علاوه بر تصويب شورا بايد با هماهنگي شوراي اسلامي بخش باشد.

ماده 38 :
شورا و دهيار موظفند به منظور حفظ و نگهداري كليه وجوه دريافتي و درآمدهايي كه در طول هر دوره فعاليت قانوني تحصيل مي‌نمايند حسابي را در نزد يكي از نزديكترين شعب بانكهاي كشور به نام شورا افتتاح نمايند و تمامي وجوه نقد را به محض وصول به آن حساب واريز كنند.

ماده 39 :
هرگونه برداشت از حساب موجودي و اعتبارات شورا، بايد در قالب بودجه سالانه و طرحها و مخارجي كه از قبل به تصويب شورا رسيده است و با امضاي رئيس و امضاي منشي و مهر شورا باشد.

ماده 40 :
شورا مكلف است كليه فعاليتهاي مالي خود و دهياري، اعم از درآمد، مخارج و مانده حسابها را به طور نوبه‌اي و بر طبق فرمهاي دريافتي به اطلاع شوراي اسلامي بخش برساند.

ماده 41 :
شورا بايد در پايان هر سال مالي، ترازنامه مالي خود و دهياري را طبق فرمهاي دريافتي جهت اطلاع عموم اهالي به طريق ممكن انتشار دهد.

ماده 42 :
شورا موظف است در پايان هر سال شمسي و با توجه به برنامه‌هاي چهارساله دوره خود و برآورد عوايد و درآمدهاي سال آتي، بودجه جاري و عمراني شورا براي سال آينده را در سه نسخه تنظيم نمايد و در اولين روز اسفند همان سال نسخه اصل را براي بخشدار مربوطه و نسخه دوم را به شوراي اسلامي بخش ارسال و نسخه سوم را بعنوان سابقه در دفاتر شورا بايگاني نمايد.

·      تبصره : شوراي اسلامي بخش و بخشدار مربوطه مي‌توانند نظرات اصلاحي و تكميلي خود را حداكثر تا دو هفته قبل از پايان سال به شورا اعلام نمايند تا در صورت تجديدنظر، آنرا در شورا مطرح و پس از تصويب به صورت متمم بودجه به مراجع مذكور ارسال دارد.

ماده 43 :
تمامي اموال دهياري اعم از منقول و غيرمنقول به ترتيب تحويل اعضاي شورا و دهيار مي‌باشد و اعضاي شورا و دهيار در مقابل حفظ و نگهداري آن مسئول مي‌باشند.

ماده 44 :
خريد يا فروش كليه اموال منقول و اجاره مكانهاي لازم براي شورا و دهياري يا كرايه دادن اماكن متعلق به دهياري با تصويب دوسوم كل اعضاء و طي ضوابط قانوني قابل اجرا مي‌باشد و خريد يا فروش اموال غيرمنقول شورا و دهياري علاوه بر تصويب دوسوم اعضا و طي مراحل فوق بايد به توافق شوراي اسلامي بخش صورت گيرد.

·      تبصره : عوايد حاصل از فروش و اجاره داراييهاي دهياري بايد به محض دريافت به حساب بانكي دهياري واريز شود.

ماده 45 :
مخارج اداري شورا از قبيل تهيه اثاثه و وسايل اداري، دفاتر و حق‌الزحمه شركت اعضا در جلسات از محل بودجه ماده 37 اين آيين‌نامه تأمين خواهد شد.

·      تبصره : نحوه و ميزان حق‌الزحمه شركت اعضاء در جلسات طبق دستورالعملي است كه وزارت كشور تهيه مي‌كند و به تصويب هيأت وزيران مي‌رسد.

ماده 46:
دهيار موظف است در پايان دوره فعاليت قانوني خود، صورت كاملي از كليه اموال و داراييهاي شورا و دهياري را تنظيم و در اولين روز شروع به كار رسمي دهيار جديد، آن را به وي، طبق صورت‌جلسه جديد تحويل نمايد و نسخه‌هايي از آن را به شوراي اسلامي روستا، بخش و بخشداري ذيربط ارسال نمايد.

ماده 47 :
فعاليت دهيار در سمت دهياري تمام وقت مي‌باشد و حقوق ماهيانه وي از محل بودجه ماده 37 اين آيين‌نامه تأمين خواهد شد.

·      تبصره 1 : در حوزه‌هاي انتخابيه كمتر از 1500 نفر جمعيت، فعاليت دهيار نيمه‌وقت مي‌باشد و در صورت نياز به كار تمام وقت، با توافق شوراي بخش و ارايه راه‌هاي تأمين حقوق وي امكان‌پذير مي‌باشد.

ماده 48 :
چنانچه شورا به وجود فردي شاغل در دستگاه‌هاي دولتي و يا وابسته به دولت براي تصدي سمت دهيار نياز داشته باشد، مي‌تواند به عنوان مأمور به خدمت از طريق بخشداري از سازمان متبوع درخواست نمايد.

بالا

شرايط احراز و نحوه انتخاب و عزل دهيار

ماده 49 :
شورا موظف است ظرف مدت 15 روز پس از آغاز دوره فعاليت قانوني با توجه به مفاد ماده 51 اين آيين‌نامه، فردي را به عنوان دهيار انتخاب و به منظور صدور حكم و كارت دهياري به بخشداري محل معرفي نمايد.

ماده 50 :
شورا حق نظارت بر حسن اداره دهياري، اجراي مصوبات شورا و حفظ و نگهداري سرمايه‌ها و داراييهاي نقدي، جنسي، منقول و غيرمنقول كه در اختيار دهياري مي‌باشد، همچنين حساب درآمد و هزينه آن را دارد.

ماده 51 :
شرايط احراز سمت دهيار:

·      الف) تابعيت كشور جمهوري اسلامي ايران

·      ب) اعتقاد به مباني جمهوري اسلامي ايران و قانون اساسي

·      ج) داشتن حداقل 25 سال و حداكثر 65 سال سن و حتي‌المقدور تأهل

·      د) سكونت در زمان تصدي سمت دهيار در روستا

·      ه- ) برخورداري از توانايي جسمي و روحي براي انجام كار

·      و) دارا بودن حداقل مدرك تحصيلي ديپلم

o تبصره : در صورت عدم وجود فرد با تحصيلات مناسب، شورا مي‌تواند با توافق شوراي بخش نسبت به تعيين فردي با تحصيلات كمتر براي تصدي سمت دهيار اقدام نمايد.

·      ز) داشتن حسن شهرت و عدم اعتياد به مواد مخدر

·      ح) نداشتن سابقه محكوميت كيفري كه موجب محروميت از تمام يا بعضي حقوق اجتماعي باشد

·      ط) داشتن كارت پايان خدمت وظيفه عمومي و يا معافيت دائم از خدمت

·      ي) عدم اشتغال به كار دولتي در زمان تصدي سمت دهياري

·      ك) اشتغال تمام وقت به سمت دهياري

·      ل) دهيار نمي‌تواند همزمان عضو شوراي روستا باشد

·      تبصره : در حوزه‌هاي انتخابيه كمتر از 1500 نفر جمعيت كه دهيار به طور نيمه‌وقت فعاليت مي‌نمايد رعايت بند «ي» و «ك» الزامي نمي‌باشد.

ماده 52 :
مدت خدمت دهيار از زمان صدور حكم شروع بكار رسمي چهار سال مي‌باشد و انتخاب مجدد وي بلامانع است.

·      تبصره : دهيار موظف است حداكثر يك هفته پس از پايان خدمت از سمت دهيار، كارت و حكم خود را تسليم شورا نمايد.

ماده 53 :
دهيار موظف است در بدو خدمت و پس از آن در مواقعي كه از قبل توسط بخشدار اعلام مي‌گردد، بر اساس برنامه‌هاي پيش‌بيني شده از سوي وزارت كشور، آموزشهاي مورد نياز را طي نمايد.

ماده 54 :
خدمت دهيار در موارد زير به پايان مي‌رسد

·      1- فوت و جنون

·      2- از دست دادن هر يك از شرايط احراز سمت دهيار به تشخيص شوراي روستا

·      3- قبول استعفاء از سمت دهياري توسط شورا

·      4- عزل دهيار با رأي اكثريت اعضاي شورا (با رعايت مقررات مربوطه)

·      5- عدم حضور در محل خدمت بيشتر از 15 روز بدون كسب مجوز از شورا و يا نداشتن عذر موجه، به تشخيص شورا.

·      6- صدور حكم محكوميت از طرف مراجع صالح قضايي مبني بر انفصال از خدمت.

ماده 55 :
چنانچه يك يا چند نفر از اعضاي شورا نسبت به عملكرد دهيار يا عمليات دهياري اعتراض و يا ايرادي داشته باشند، ابتدا توسط رئيس شورا، موارد را به صورت واضح به دهيار تذكر كتبي خواهند داد. در صورت عدم رعايت مفاد مورد تذكر، موضوع به صورت سئوال مطرح خواهد شد كه در اين صورت رئيس شورا سئوال را كتباً به دهيار ابلاغ خواهد كرد و حداكثر ظرف ده روز پس از ابلاغ، دهيار موظف به حضور در جلسه عادي يا فوق‌العاده شورا و پاسخ به سئوال مي‌باشد. چنانچه دهيار از حضور استنكاف ورزيده و يا پاسخ، قانع‌كننده تشخيص داده نشود، طي جلسة ديگري موضوع مورد بررسي قرار مي‌گيرد و شورا مي‌تواند با رأي اكثريت مطلق اعضا، دهيار را بركنار كند و فرد جديدي را انتخاب نمايد.

ماده 56 :
دهيار موظف است گزارش‌هاي مورد درخواست شورا را تهيه و در موعد مقرر براي آن ارسال نمايد و در صورت تقاضاي شورا مبني بر حضور دهيار و پاسخگويي به سئوالات در رأس موعد و محل مقرر اقدام نمايد.

ماده 57 :
دهيار موظف است گزارش ماهانه فعاليت‌هاي دهياري را براي شورا و رونوشت آن را براي بخشداري به طور مكتوب ارسال نمايد.

ماده 58 :
دهيار بايد تابلويي از ساعات حضور و كار خود در محل دهياري را براي اطلاع اهالي در مكاني مناسب نصب نمايد.

ماده 59 :
به منظور اجراي مطلوب و هماهنگ قانون شوراهاي اسلامي كشور در روستاها، وزارت كشور مسئول آموزش‌هاي لازم اعضاي شوراها و نيز مجريان قانون مذكور بوده و نيز موظف است آيين‌نامه‌هاي اجرايي مورد نياز را تهيه و پس از تصويب هيأت وزيران براي اجرا ابلاغ نمايد.

اين آيين‌نامه مستند به مادة 94 قانون تشكيلات، وظايف و انتخابات شوراهاي اسلامي كشور و انتخاب شهرداران مصوب 1/3/75 بنا به پيشنهاد وزارت كشور در تاريخ 11/1/78 به تصويب هيأت وزيران رسيد.