بخش امیرآباد
امیرآباد از بخش های دوگانه شهرستان دامغان واقع در استان سمنان تا
چندی پيش مرکز بخش صيدآباد بود و بر اثر گسترش و اهميتي که پیدا کرد نام بخش به
امیرآباد تغیير يافت و صيدآباد امروز مرکز دهستان قهاب صرصر و از دهستان هاي سه
گانه اميرآباد است.
بخش امیرآباد که قسمت بیشتری از جنوب دامغان را فراگرفته،از شمال
و شمال باختري به بخش مرکزي اين شهرستان و بخش دودانگۀ شهرستان ساري، از
جنوب به شهرستان نائين، از خاور به شهرستان شاهرود و از باختر به شهرستان سمنان
محدود است. تنها شهر این بخش امیریه است .قسمتهاي شمالى بخش اميرآباد را کوههاي
کم ارتفاع و منفردي در برگرفته که مهم‌ترين آنها كوههاي بَناوَر، اورس و سرخ
كوه است.
آب و هواي اميرآباد معتدل خشك و ميزان بارندگى آن ۱۰۰ ميلى‌متر
است. دماي‌هوا در تابستانها به ۴۰ و زمستانها به ۵ - مى‌رسد. در اميرآباد رودخانۀ
دائمى وجود ندارد و تنها رودخانه‌هاي فصلى دريان، دِرج و شورو به ترتيب از ارتفاعات
شمالى سمنان، كوه گيوتنگه و شورو سرچشمه مى‌گيرند و به سوي جنوب جريان مى‌يابند
و سرانجام در زمينهاي كويري جذب مى‌شوند . چِجام، معروف به کویر حاج علی قلى
مهم‌ترین قسمت کويري بخش اميرآباد است. درختان پسته، اقاقيا، گز، طاق و گياهان
دارويى و صنعتى از قبيل خاکشير، پونه، گاوزبان، بومادران و كتيرا پوشش گياهى
آن را تشكيل مى‌دهد و جانوران و پرندگانى چون روباه، شغال، گرگ، كفتار و كبك
وجود دارند.معادن سرب، فيروزه و گل نسوز در كوير چجام و نيز سنگ بالاست و آهك
در دهستان قهاب صرصر يافت مى‌شود . گذشتۀ تاریخى این ناحیه را مى‌توان از عصر
قاجاريه پى گرفت که قراء اميرآباد، دولت آباد، صيدآباد، سليمان آباد، دزه و
تويه دروار از نقاط آباد و مهم آن بوده است و چند قريه از املاک ميرزا محمدخان
سپهسالار به شمار مى‌رفت. بخش اميرآباد با ۷/۹۷۸۴کم ۲ وسعت و ۱۸۹ آبادي از ۳ دهستان
قهاب رستاق، قهاب صرصر و تويه‌دروار تشكيل مى‌شود. مراکز هر یک از دهستانها
به ترتیب عبارتند از: فرات، صیدآباد و دروار . از کل آباديهاي بخش اميرآباد
۶۶ آبادي داراي سكنه است. در اين بخش ۵۳ آبادي از راه شوسه بهره‌مندند و
۳۱ آبادي آن نيز داراي راه آسفالته است . بر اساس سرشماری ۱۳۸۵ بخش امیرآباد
با ۳۱۵۰ خانوار دارای ۱۰۴۱۳ نفر جمعيت
بوده است. پرجمعيت‌ترين دهستان آن قهاب رستاق است که ۱۳۱۷خانوار و ۴۶۶۲ نفر
جمعيت دارد. فعاليتهاي اقتصادي مردم اميرآباد کشاورزي، دامداري و قالى بافى
است. کشاورزي كه بيشتر در دهستانهاي شمالى (قهاب صرصر و تويه‌دروار) متداول
است، به كشت محصولاتى چون گندم، جو، پنبه، چغندرقند، تره‌بار و پسته اختصاص
دارد. کشاورزی آن عمدتاً به روش آبى است و آب مورد نیاز از قنات و چاههای
عميق و نيمه عميق تأمين مى‌شود . مردم اميرآباد مسلمان و پيرو مذهب شيعه‌اند
که به زبان فارسى با گويش محلى تکلم مى‌كنند . بخش اميرآباد داراي آثار تاريخى
بسياري است كه بيشتر متعلق به عصر قاجاريه است. مهم‌ترين اين آثار عبارتند
از: قلعۀ اميرآباد (تاريخ قلعه) و تپه‌هاي باستانى آن، كاروانسراي قوشه (متعلق به عصر صفوي) و كاروانسراي
سپهسالار، بقاع امام‌زاده قاسم، جبرئيل، شمس‌الدين، مطهر (دشتبو)، ميرابراهيم
(صح سرتنگه) و همچنين قلعه دولت‌آباد، عبدالله‌آباد، مايان، گورقلعه، قلعه پنجم،
ديوار قلعه، قلاع و برجهاي تنگه تويه‌دروار، نقاره خانۀ روستاي امروان، تپه‌هاي
تاريخى چهل دختر، كرمان، پل، تلويسند، معصوم‌زاده، ماز، گردال محمد، كوره محمد،
سفيد، گردو، على محمد سنگسري، گلسار و حمامهاي قديمى سياهكوه، كلاته، فيروزآباد
و الله‌آبادو... |